Της Βάλιας Καϊμάκη

Για ροή άφθονου σαουδαραβικού χρήματος προς την Ελλάδα και την Αίγυπτο έκανε λόγο ο ενημερωτικός ιστότοπος Politico την περασμένη Τρίτη, αναζωπυρώνοντας τη συζήτηση για την αμφιλεγόμενη υποψηφιότητα «των τριών ηπείρων» για τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2030. Μια υπόθεση που ξεκίνησε χωρίς πολλές φανφάρες, ίσως γιατί αδιαμφισβήτητα έχει έναν αέρα sportswashing για τον γίγαντα της Μέσης Ανατολής; Στην Ελλάδα όμως τι ακριβώς θα εξυπηρετήσει; Πάμε όμως να δούμε την ιστορία, που θυμίζει κάτι από το περίφημο δείπνο στο Ελιζέ με τον τότε Πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και τους εκπροσώπους του Κατάρ και το οποίο καλύψαμε εκτενώς πριν το φετινό Μουντιάλ, από την αρχή.

Το ρεπορτάζ

Στις 8 του περασμένου Σεπτεμβρίου η εφημερίδα Times του Λονδίνου δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο η Σαουδική Αραβία βρισκόταν σε διαβουλεύσεις με την Ελλάδα και την Αίγυπτο για την υποβολή κοινής υποψηφιότητας για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2030. Η είδηση επιβεβαιώθηκε και από ελληνικής πλευράς, στο Διεθνές Συνέδριο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αθλητικών Συντακτών στην Αρχαία Ολυμπία, τον περασμένο Οκτώβριο. Την ανακοίνωση έκανε ο β’ αντιπρόεδρος του ΠΣΑΤ έγκριτος δημοσιογράφος, Μάνος Σταραμόπουλος, ο οποίος τόνισε ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμνπντελφατάλ Αλ Σίσι, έχουν δώσει «πράσινο φως» στον Σαουδάραβα διάδοχο του θρόνου Μπιν Σαλμάν για την κατάθεση κοινής υποψηφιότητας. Ο φάκελος ήταν ήδη έτοιμος και είχε σταλεί από τον Μπιν Σαλμάν στις ΗΠΑ για επεξεργασία. Περιλαμβάνει αγώνες του Μουντιάλ σε Opap Arena, «Γ. Καραϊσκάκης», καθώς και σε Νέα Τούμπα και Βοτανικό, ενώ η πλειοψηφία των ματς θα διεξαχθούν στο Ριάντ, καθώς η Σαουδική Αραβία θα αναλάβει το μεγαλύτερο κόστος. Κάποια ματς θα γίνουν επίσης και σε νέο γήπεδο στο Κάιρο.

Η υποψηφιότητα αυτή είναι η τρίτη, μετά τις κοινές υποψηφιότητες που εξετάζουν η Ισπανία και η Πορτογαλία μαζί με την Ουκρανία, αφενός, και η Ουρουγουάη, η Αργεντινή, η Χιλή και η Παραγουάη, αφετέρου. Προς το παρόν, καμία προσφορά δεν έχει υποβληθεί επίσημα στη FIFA, η οποία πρόκειται να ορίσει τη χώρα ή τις χώρες που θα φιλοξενήσουν τους αγώνες το 2024.

«Οι τρεις χώρες εργάζονται πολύ σκληρά. Ο φάκελος της διοργάνωσης (του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2030) βρίσκεται υπό μελέτη», ανέφερε από την πλευρά του ο Αιγύπτιος εκπρόσωπος του Υπουργείου Αθλητισμού και Νεολαίας, Μοχάμεντ Φάουζι, στο αιγυπτιακό τηλεοπτικό κανάλι DMC, προσθέτοντας ότι «η Αίγυπτος θα είναι μία από τις καλύτερες χώρες υποδοχής» αυτής της αθλητικής διοργάνωσης, η οποία θα γιορτάσει τα 100 χρόνια της το 2030.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Times, η UEFA προτίθεται να στηρίξει την κοινή υποψηφιότητα Ισπανίας και Πορτογαλίας, με τη FIFA όμως να μην έχει και τόσο καλές σχέσεις με την ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία τον τελευταίο χρόνο. Και άρα να αφήνει χώρο για νέες υποψηφιότητες.

Ο Ρονάλντο

Στο τέλος του χρόνου μάθαμε και κάτι ακόμα. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο υπέγραψε με την Αλ Νασρ της Σαουδικής Αραβίας για 200 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο και αν αναλογιστεί κανείς πως η συμφωνία είναι επταετής, το συνολικό ποσό είναι αστρονομικό. Η συνεργασία δεν περιλαμβάνει όλα τα χρόνια την παρουσία του στο γήπεδο, αλλά μόνο τα πρώτα δύο. Τα άλλα πέντε αναφέρουν «διάφορα διαφημιστικά», όπως ανέφερε η σκανδαλοθηρική βρετανική εφημερίδα The Sun. Επισήμως δεν φαίνεται πουθενά ότι οι Σαουδάραβες θα τον χρησιμοποιήσουν ως «πρόσωπο» της διοργάνωσης, και ο εκπρόσωπός του το έχει διαψεύσει, ωστόσο πολλά μίντια ανά τον κόσμο, εκτός της Sun, έγραψαν για τον όρο αυτό στο συμβόλαιό του.

Τα τελευταία χρόνια, η Σαουδική Αραβία έχει κάνει μεγάλες κινήσεις στον κόσμο του αθλητισμού. Αγόρασε τα δικαιώματα φιλοξενίας αγώνων της Φόρμουλα Ένα και αγώνων πυγμαχίας για το παγκόσμιο πρωτάθλημα (έναν από αυτούς στην Τζέντα παρακολούθησε πρόσφατα και ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο), δημιούργησε μια αμφιλεγόμενη διοργάνωση γκολφ που έχει προκαλέσει ρήγματα στο άθλημα, αγόρασε τη βρετανική ομάδα της Πρέμιερ Λιγκ, Newcastle United, και τώρα βάζει στο στόχαστρό της μία από τις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις, το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Η παρουσία της Ελλάδας και της Αιγύπτου στην υποψηφιότητα υπό την αιγίδα της Σαουδικής Αραβίας δίνουν την ευκαιρία να διοργανωθεί και πάλι Μουντιάλ στη Μέση Ανατολή, παρ’ όλο που δεν είναι η σειρά της, καθώς φιλοξένησε το φετινό Παγκόσμιο Κύπελλο.

Ήδη από τον Οκτώβριο το Politico έγραφε ότι ως μέρος μιας κοινής υποψηφιότητας για το τουρνουά 48 ομάδων το 2030, η Ελλάδα θα υποβληθεί σε σοβαρό έλεγχο του δικού της ιστορικού για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως όσον αφορά τη μεταχείριση των μεταναστών, καθώς και ότι «θα συνδεθεί με τις όποιες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαπράττουν η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος κατά τη διάρκεια της φιλοξενίας του Παγκοσμίου Κυπέλλου», σύμφωνα με δήλωση του Μίνκι Γουόρντεν, διευθυντή παγκόσμιων πρωτοβουλιών στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο Γουόρντεν είχε προσθέσει ότι οι ελιγμοί της Σαουδικής Αραβίας γύρω από τις παγκόσμιες αθλητικές διοργανώσεις αποτελούν μέρος της «ολέθριας» στρατηγικής του Ριάντ για sportswashing, όπου αντιδημοκρατικά καθεστώτα προσπαθούν να ξεπλύνουν τη φήμη τους συνδέοντάς τη με λαμπερές και δημοφιλείς αθλητικές διοργανώσεις και αστέρες. Ο όρος sportswashing χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα και για το περσινό Μουντιάλ, με αναφορές σ’ εκείνα της Αργεντινής του δικτάτορα Βιντέλα και της Ιταλίας την εποχή του Μουσολίνι.

Όμως η γεωπολιτική περιφερειακή στρατηγική της Ελλάδας την έχει φέρει κοντά σε χώρες όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία ανεξάρτητα από την πολιτική κατάσταση στις δύο αυτές χώρες. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επισκεφθεί πολλές φορές το Ριάντ -η Ελλάδα έχει δώσει στρατιωτικό εξοπλισμό και στρατιώτες (Ελληνική Δύναμη Σαουδικής Αραβίας) στη Σαουδική Αραβία- και τον περασμένο Ιούλιο, η Αθήνα έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της ΕΕ που επισκέφθηκε ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν από τότε που «επικύρωσε» τη δολοφονία Κασόγκι, σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένες πληροφορίες των ΗΠΑ.

Ο Μπιν Σαλμάν, ο οποίος έχει πλέον επιστρέψει στην εύνοια της Δύσης χάρη στην ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπέγραψε στην Αθήνα το καλοκαίρι μια σειρά διμερών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας συμφωνίας για υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων και μιας συμφωνίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ δεσμεύτηκε να καταστήσει την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο για τη διανομή «πράσινου υδρογόνου».

Η προσφορά

Στην ίδια επίσκεψη, αποκαλύπτει το Politico, οι Σαουδάραβες έκαναν μια προσφορά που πιθανώς αξίζει δισεκατομμύρια ευρώ σε κόστος κατασκευής, σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο που γνωρίζει το θέμα. Να προσφέρουν τις υποδομές που χρειάζεται η Ελλάδα ώστε να μπορεί να συμμετάσχει στην υποψηφιότητα για το Μουντιάλ. Η μίνιμουμ χωρητικότητα των σταδίων πρέπει να είναι της τάξης των 40.000. Αυτή τη στιγμή, μόνον το ΟΑΚΑ πληροί τις προδιαγραφές. Ακόμη κι αν υποθέσουμε πως τα νέα γήπεδα του Παναθηναϊκού και του ΠΑΟΚ θα είναι έτοιμα, θα μπορούν να φιλοξενήσουν 38.500 και 35.000 θεατές, αντίστοιχα. Θα χρειάζονταν, λοιπόν, σοβαρές παρεμβάσεις τόσο στα νεόδμητα γήπεδα, όσο και σε αυτά της ΑΕΚ και του Ολυμπιακού, προκειμένου να είναι συμβατά με τις απαιτήσεις της FIFA.

Ένας δεύτερος ανώτερος αξιωματούχος με γνώση των ιδιωτικών συζητήσεων για την υποψηφιότητα δήλωσε στο Politico ότι η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να «αναλάβει πλήρως το κόστος» της φιλοξενίας για την Ελλάδα και την Αίγυπτο, αλλά το 75% του ίδιου του τουρνουά των 48 πλέον ομάδων θα διεξαχθεί στη Σαουδική Αραβία.

Δεν είναι σαφές αν η προσφορά έγινε δεκτή, σημειώνει το Politico. Όμως οι τρεις χώρες εργάζονται τώρα πάνω σε μια κοινή πρόταση για τη διοργάνωση του τουρνουά του 2030, μια κίνηση που έχει προκαλέσει αντιδράσεις κατά της Ελλάδας. Η προσφορά του Ριάντ θα τροφοδοτήσει τις επικρίσεις ότι η Σαουδική Αραβία προσπαθεί ουσιαστικά να χρησιμοποιήσει τον αστρονομικό πλούτο της για να αγοράσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, δημιουργώντας έναν διηπειρωτικό συνασπισμό για να εκμεταλλευτεί έξυπνα το σύστημα ψηφοφορίας.

Η απόφαση για το ποιος θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030 λαμβάνεται με δημόσια ψηφοφορία από το σύνολο του Κογκρέσου της FIFA, που αποτελείται από περισσότερες από 200 ενώσεις μέλη από όλο τον κόσμο. Εάν οι αφρικανικές χώρες, που προσελκύονται από την παρουσία της Αιγύπτου και τις επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας γύρω από την Αφρική, συσπειρωθούν πίσω από την υποψηφιότητα, και οι ασιατικές χώρες κάνουν το ίδιο, ενώ η Ελλάδα αποσπάσει κάποιες ευρωπαϊκές ψήφους, η πρόταση υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας θα έχει πολλές πιθανότητες να κερδίσει.

Πριν τη δημοσίευση του ρεπορτάζ το Politico προσέγγισε και τις τρεις κυβερνήσεις για σχόλια. Η ελληνική και η σαουδαραβική κυβέρνηση αρνήθηκαν να σχολιάσουν και η αιγυπτιακή κυβέρνηση δεν απάντησε στα αιτήματα. Η FIFA αρνήθηκε επίσης να σχολιάσει. Ωστόσο, μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ, ο Έλληνας υφυπουργός Αθλητισμού, Λευτέρης Αυγενάκης, σε ανάρτησή του στο Twitter ανέφερε: «Το δημοσίευμα του Politico, περί 'εξαγοράς] της Ελλάδας από τη Σαουδική Αραβία για το Μουντιάλ 2030, είναι γεμάτο ανακρίβειες. Μεταξύ των δύο χωρών και της Αιγύπτου διεξάγονται μεν επαφές, αλλά ακόμη βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο διερεύνησης δυνατοτήτων για κατάθεση υποψηφιότητας».