Του Δρ. Μιχάλη Μιχαηλίδη

Εισερχόμενου Προέδρου της Αθλητιατρικής Εταιρείας Κύπρου

Προϊσταμένου του Κέντρου Αθλητιατρικών Ερευνών του ΚΟΑ

Ο ανθρώπινος οργανισμός, προσπαθεί να αντιμετωπίσει την θερμική αφυδάτωση κινητοποιώντας διάφορους μηχανισμούς, σε μια προσπάθεια να επαναφέρει την ισορροπία των υγρών στο σώμα. Οι μηχανισμοί αυτοί περιλαμβάνουν το αίσθημα της δίψας, τη μείωση της παραγωγής των ούρων, τη διατήρηση της συγκέντρωσης του νατρίου στο αίμα κ.ά.

Απώλεια υγρών που ισοδυναμεί με το 5% του σωματικού βάρους μειώνει σημαντικά την ανθρώπινη απόδοση, ενώ όταν φτάσει στο 10% μπορεί να προκληθούν καρδιαγγειακές διαταραχές και άλλα προβλήματα υγείας.

Σοβαρότερο κίνδυνο Θερμικής Αφυδάτωσης αντιμετωπίζουν οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού - παιδιά, ηλικιωμένοι, παχύσαρκοι και άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Τα άτομα αυτά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να εγκλιματιστούν στη ζέστη και θα πρέπει να καταναλώνουν περισσότερα υγρά ακόμη και όταν δεν διψάνε.

Να τονίσουμε ότι το αίσθημα της δίψας ελαττώνεται με την ηλικία. Τα άτομα της τρίτης ηλικίας θα πρέπει να πίνουν νερό ακόμα και όταν δεν διψάνε ώστε να αποφεύγουν τα προβλήματα αφυδάτωσης. Επίσης οι αθλητές που ασκούνται συστηματικά, έντονα και παρατεταμένα σε θερμό και υγρό περιβάλλον θα πρέπει να καταβάλλουν συνειδητή προσπάθεια αναπλήρωσης των υγρών του σώματος τους ακόμα και όταν δεν αισθάνονται διψασμένοι.

Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει εξαίρετους ρυθμιστικούς μηχανισμούς με τους οποίους δύναται να προσαρμόζεται σταδιακά στο θερμικό περιβάλλον (Θερμοεγκλιματισμός) και να αποκτά βαθμιαία τη δυνατότητα ευκολότερης ανοχής και αποβολής της περιττής θερμοκρασίας από το σώμα του.

Η άσκηση από μόνη της ή η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο (π.χ. ηλιοθεραπεία) δεν μπορούν να προκαλέσουν τέτοιου είδους θερμικό εγκλιματισμό παρά μόνον όταν συνδυάζονται μεταξύ τους με πολύ συγκεκριμένες και αυστηρές προπονητικές προϋποθέσεις. Άτομα που ασκούνται συστηματικά έχουν καλύτερο μηχανισμό θερμικής ανοχής και ταχύτερη δυνατότητα αποβολής της θερμότητας από το σώμα τους.

Στις πολύ ακραίες θερμικές περιβαλλοντικές συνθήκες οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί του οργανισμού αδυνατούν να συγκρατήσουν τη συνεχή άνοδο της θερμοκρασίας του θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και τη ζωή.

Για την αναπλήρωση των υγρών που χάνονται με τον ιδρώτα κατά την άσκηση μικρής διάρκειας είναι προτιμότερο να λαμβάνονται μικρές ποσότητες νερού (100 – 200 ml) κάθε 10 - 15 λεπτά.

Όταν η διάρκεια της άσκησης είναι μεγαλύτερη, οι ασκούμενοι συνίστανται να καταναλώνουν αθλητικά ποτά, ισοτονικά τα οποία περιέχουν το κατάλληλο μείγμα υδατανθράκων και ηλεκτρολυτών έτσι ώστε να επιτυγχάνουν ταχεία απορρόφηση και αναπλήρωση των υγρών που χάνονται με τον ιδρώτα.

Τα δε ενεργειακά ποτά, δεν συνίστανται κατά την άσκηση καθότι είναι συνήθως αεριούχα και δεν αναπληρώνουν τα υγρά που χάνονται με τον ιδρώτα αφού λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης τους σε γλυκόζη και άλλες ουσίες που περιέχουν, δεν επιτρέπουν την εύκολη απορρόφησή τους από τον οργανισμό και συνεπώς «δεν ξεδιψούν τον οργανισμό».